Sweethearts: Verliefd op de bevrijder

Dirk Musschoot

 

Op dinsdag 30 november ging ik naar de lezing van Dirk Musschoot over de jonge vrouwen die na de bevrijding verliefd werden op een Tommy. In mijn leesclub hadden we een paar weken eerder als smaakmaker al een hoofdstuk uit het gelijknamige boek gelezen en dat verhaal was bij mij blijven hangen. Ook de poster van de jonge vrouw en de Britse soldaat maakte me nieuwsgierig. Wat ‘bezielde’ jonge vrouwen in de tijd voor skype, zoom en appjes om have en goed achter te laten en de liefde te volgen naar een ander land, terwijl velen nog nooit ver van hun kerktoren geweest waren?

Musschoot, eindredacteur bij De Gentenaar en afkomstig uit Gent, schrijft boeken voor volwassenen en kinderen. Hij is de auteur van oa ‘Toen geluk nog heel gewoon was’ en schreef bij de verhuizing van de Gentse bib ‘Van Ottogracht tot Krook’ over de geschiedenis van de bib.

Musschoot kan zijn publiek boeien en zorgt geregeld voor een lach in de zaal als hij vertelt. Ook zijn boeken lezen vlot. Deze liefdesverhalen over Brits-Belgische bevrijdingskoppels zijn ontstaan uit zijn liefde voor Groot-Brittannië. De aanzet voor dit boek werd reeds gegeven in 1998. Musschoot bezocht toen het Noord-Engelse Morpeth waar hij in een antiquariaat ontdekte dat de eigenaar een Vlaams moeder had die de liefde gevolgd was naar Noord-Engeland na de Tweede Wereldoorlog.

De verhalen worden telkens verteld vanuit het oogpunt van de Vlaamse meisjes. Door het gemiddelde leeftijdsverschil van 7 jaar zijn het tijdens Musschoots zoektocht vaak weduwes die hij aantreft.

De verhalen kennen elk hun eigen bijzonderheden, waarbij sommige zaken steeds terugkomen en andere eigen zijn aan een specifiek verhaal. Musschoot geniet duidelijk als hij hierover vertelt. Hij geniet nog na en herinnert zich welke dames hem in plat Gents welkom heetten, in Vlaams uit Deinze, Grimbergen of de Vlaamse Ardennen, maar dan wel Vlaams dat vijftig jaar stilgestaan heeft, of juist in het Engels. Engels omdat 75 jaar na dato het Vlaams in die mate roestig is dat de vrouw voor een journalist liever Engels praat dan Vlaams.

Vaak wordt een dorp snel bevrijd in 1944 en trekken de Tommies dan weer door naar de volgende bestemming. Maar als ze een jaar later in Duitsland gestationeerd zijn en verlof hebben, trekken ze weer naar het Vlaamse platteland, terug naar de plaatselijke schones die ze daar in ’44 ontmoet hebben. Menig Vlaams meisje maakt zoveel indruk op een Britse soldaat dat verscheidenen onder hen vele malen vanuit Duitsland heksentoeren uithalen om op een weekend over en weer te geraken naar Vlaamse dorpjes. Ouders zijn vaak oorspronkelijk gecharmeerd, tot de relatie serieus wordt en hun dochter overweegt om bij het afzwaaien van de soldaat haar geliefde te volgen naar Groot-Brittannië. Dochters vertrekken alleen of met slechts een van beide ouders wegens geldgebrek, en komen veelal alleen terug op jaarlijks verlof omdat de reis te duur is om met het gezin naar België af te zakken.

Sommige verhalen kennen geen happy end. Er zijn ouders die nooit helemaal vrede kennen met de anglicaanse trouw van hun dochter, moeders die eenzaam achterblijven omdat alle drie hun dochters met een Tommy trouwen en naar verre oorden vertrekken. Maar ook vrouwen die zeer jong weduwe worden en dan maar met hun gezin terugkeren naar België, omdat er hen niets meer bindt daar. Of meisjes die zwanger, maar zonder Tommy eindigen, omdat de soldaat minder trouw blijkt dan gedacht.

Via deze persoonlijke verhalen leren we ook weinig belichte stukjes kennen uit de geschiedenis. Zo zijn vele van deze sweethearts afkomstig uit het Gentse omwille van het militair vliegveld dat toen in Sint-Denijs-Westrem gelegen was, zodat Britse militairen in hun vrije tijd in de Gentse omgeving rondhingen.

Een heel interessant gegeven vond ik de Vlaamse krantenknipsels uit die periode waarin integrale preken afgedrukt staan die klagen over de losse zeden van de jeugd of waarin oproepen verschijnen die bij de meisjes pleiten om ook de Vlaamse jongens een oog waardig te keuren. In Engelse berichtgeving wordt dan weer gewaarschuwd voor de soa’s die ontstaan door dit al te enthousiaste vieren dat de oorlog ten einde is. Er komen zelfs ontspanningscentra in verschillende Belgische hotels, speciaal ingericht door Groot-Brittannië om hun soldaten tijdens het verlof gecontroleerde ontspanning te bieden zonder te veel plaatselijke verlokkingen.

Kortom, zowel deze lezing, als dit boek, bevatten aan de hand van deze veelheid aan liefdesverhalen, vertedering en humor, maar ook een waardevol document over een deel van de geschiedenis. Dit met vele getuigenissen van mensen die de oorlog meemaakten, en daarna een heel specifiek nieuw avontuur tegemoet gingen.