Hartverscheurend en hartverwarmend debuut

Met De jongen die de vuurvliegjes volgde schreef Aisha Hassan een debuut dat haar meteen op de kaart zet als beloftevol schrijfster. Het boek is vertaald door Connie van de Velde.

Lalloo is pas zeven als zijn broer vermoord wordt voor de ogen van het gezin. Veertien jaar later woont en werkt dat gezin nog steeds in de bhatti, de steenfabriek waar ze als schuldarbeiders sloven. Enkel Lalloo is ontsnapt aan dit lot en werkt voor een welgestelde familie in de stad Lahore. Hij droomt ervan zijn ouders en zussen te helpen ontsnappen aan hun lot. Daarvoor roept hij geregeld de hulp in van zijn goede vriend Salman. Ook aan jeugdvriendin Fatima waarvoor hij een boontje heeft, heeft hij veel steun. Maar zijn familie redden is absoluut niet evident en vraagt grote offers van hem.

Zodra je begint aan het boek is het duidelijk dat er heel veel lokale woorden gebruikt worden. Dit lijkt in het begin heel even moeilijk, omdat er geen woordenlijst blijkt te zijn, maar uit de context is altijd duidelijk wat er bedoeld wordt. De woorden brengen je meteen in de sfeer van Lalloo’s leven in Pakistan. Die beschrijving wordt doorgetrokken in het beeldende vertellen van de auteur. Je ziet en voelt de schrijnende armoede en de intense, drukkende hitte waaraan niet te ontsnappen valt.

‘De maanden van droge hitte waren ondraaglijk geworden. Gebouwen, mensen, auto’s -alles stikte onder dikke lagen stof. De bladeren aan de bomen waren bedekt met zo’n dikke laag stof dat ze grijs leken. Wokjes stof dreven in de heiige lucht.’

Het verhaal wordt verteld in een afwisseling tussen heden en verleden. Zo leren we geleidelijk wat er in Lalloo’s jeugd gebeurd is, maar ook over zijn leven nu in de stad Lahore. De afwisseling creëert spanning, waarbij het lang duurt voor de lezer exact te weten komt wat er nu exact gebeurd is met zijn broer. Het zorgt ervoor dat je almaar verder wil lezen.

De beeldende taal is prachtig. Knappe beelden en poëtische zinnen zijn alom aanwezig.

‘Ze passeerden de steeds verder uitdijende woonwijken, die de afgelopen jaren in Lahore verrezen als schimmel aan de rand van half-opgegeten voedsel.’

Of het beeld van de vrouwen en kinderen die de vuilnisbelt afschuimen naar alles wat doorverkoopbaar is als aaseters die een karkas schoonpikken.

Lalloo en de andere personages worden op zo’n manier beschreven dat je hen vanaf het begin in je hart sluit en met hen meeleeft. Je hart bloedt voor Lalloo wanneer die met groeiende wanhoop zoekt naar een uitweg uit de eindeloos diepe armoede waarin zijn familie zit. Het drijft hem tot soms foute, maar begrijpelijke keuzes.

Het boek eindigt met een woord van de auteur die vertelt hoe zo’n 4.5 miljoen mensen, waarvan 1 miljoen kinderen nog steeds generatieslang werken in zo’n 20 000 steenfabrieken, onder omstandigheden die niet veel van slavernij verschillen. Deze uitzichtloosheid en de enorme kloof tussen arm en rijk worden af en toe afgewisseld met lichtheid en humor in sommige scènes met Salman of Fatima. Naast het overduidelijke thema van de slavernij en de enorme inkomenskloof, spelen liefde en vooral vriendschap en trouw aan vrienden en familie een heel belangrijke rol. Het maakt dat het boek niet louter uitzichtloos en deprimerend aanvoelt, maar ook een zekere lichtheid en hoop in zich draagt. Het creëert een pracht van een boek met een verhaal dat beklijft en je zeker nog lang zal bijblijven. 

                                    

                            Ingewikkeld kluwen blijkt intelligente thriller

Met Good bad girl is journaliste en auteur Alice Feeney aan haar zesde thriller toe. De vertaling gebeurde door Catalien van Paassen. Twintig jaar na de ontvoering van een baby wordt een vrouw vermoord in een bejaardentehuis. Er is een link tussen beide zaken. Kranige oude dame, Edith, woont in het bejaardentehuis en wil daar weg. Ze plant haar ontsnapping. Verzorgster Patience is een pathologische leugenaar, maar bouwt wel een band op met Edith. Ediths dochter, Clio, heeft amper contact met haar moeder en wil dat ook niet. Hoewel alle drie de vrouwen door het leven geleerd hebben om voorzichtig te zijn en wantrouwig zijn naar andere mensen toe, zijn ze genoodzaakt om samen te werken om deze zaak op te lossen. Maar de zaak met drie verdachten, twee moorden en één slachtoffer is behoorlijk ingewikkeld.

Klinkt het bovenstaande enigszins complex en verwarrend? Wel, het duurt een tijd voor het aantal vragen niet meer stijgt en er langzaamaan antwoorden beginnen te komen. Eerst is het boek echt een kluwen van verwarring. Het begint al meteen stevig. Het boek vliegt erin met een misdrijf, maar het slachtoffer lijkt te weten door wie en waarom de misdaad gepleegd is. Dit creëert meteen spanning. Dit gaat zo door in bijna elk hoofdstuk. De schrijfster is bijzonder bedreven in het creëren van mysterieuze cliffhangers waardoor je na elk hoofdstuk snel de pagina omslaat naar de volgende pagina… waar het perspectief wijzigt in dat van een van de andere vrouwen en je op het einde van het hoofdstuk weer achterblijft met nog meer nieuwsgierige anticipatie en verwarring. Bovenop de perspectieven van de drie vrouwen is er nog een vierde, dat van Frankie en het duurt even voor je haar kan plaatsen in het verhaal. Het maakt het mysterie er alleen maar groter op.

Het is oorspronkelijk een beetje veel allemaal. Veel kluwen, veel vragen en veel verwarring. Alle personages hebben geheimen en als lezer probeer je heel hard die te ontrafelen en de puzzelstukjes te leggen van wat een mysterieus geheel lijkt te worden dat zich slechts zeer langzaam ontvouwt. Wie doorzet, ontdekt echter een intelligente thriller met een knap plot en een nooit inzakkende spanningsboog. Daarbij is niet alleen het wie interessant. Sommige stukjes van die puzzel legt de aandachtige lezer misschien wel zelf voor ze onthuld worden. Nog interessanter is misschien wel het waarom.

De uitwerking van de personages is niet echt sterk. Dit is ergens wel logisch en wordt bewust zo gedaan om het mysterie te behouden, want elk personage liegt of verzwijgt dingen voor anderen en voor de lezer. Het maakt het wel iets moeilijker om je in te leven in de personages, maar het mysterie op zich boeit voldoende om hier overheen te kijken.

Voor wie naast een spannend verhaal ook graag geniet van mooie zinnen, valt er ook een en ander te bespeuren op dit vlak.

‘Helaas zit het in de menselijke natuur om liefde te morsen en haat te hamsteren.’

‘We zijn niet de som van onze kinderen, ze zijn een onmogelijke vergelijking die we moeten leren liefhebben in plaats van die te willen oplossen.’

‘Andere mensen verzamelen graag roddels. Ze voeden zich ermee, schrokken ze op, te gulzig om bijtijds te kunnen stoppen, dus worden ze dik van de oude suiker van andermans leven.’

Het zijn maar enkele van de vele mooie zinnen waar je over kan nadenken.

De vele cliffhangers in de verschillende hoofdstukken blijven verbazen. De lezer zal kunnen genieten van een intelligent plot dat vaak verrast en op het einde netjes wordt opgelost, zodat er geen losse eindjes meer overblijven. Het maakt dat ook deze zesde thriller er een is om met veel plezier in te duiken.