Onderhoudende roman over verborgen vrouwenrol bij bouw Eiffeltoren

 

Met Mademoiselle Eiffel is Aimie K. Runyan aan haar vierde boek toe. De vertaling gebeurde door Corry van Bree.

Het verhaal start met een hoofdstuk in 1891 waarin het verhaal echt met de deur in huis valt met een huiszoeking bij de familie Eiffel. Daarna keren we veertien jaar in de tijd terug. Claire is veertien jaar wanneer haar moeder sterft. Ze moet als oudste voor haar vier jongere broertjes en zusjes zorgen, voor het huishouden en voor haar vader. Die vader betrekt haar ook in grote mate bij zijn werk. Claire doet de boekhouding, vergezelt haar vader op zijn werkreizen en organiseert lunches als de vrouw des huizes. Vader Eiffel heeft succes met zijn vele bouwprojecten en werkt aan het ontwerp en de bouw van een 300 meter hoge toren die het aangezicht van Parijs voorgoed zal veranderen. Het gaat de familie voor de wind, tot het project van het Panamakanaal tot een grote mislukking leidt. Vader Eiffel wordt gedagvaard en dochter Claire ziet hoe de toekomst en naam van het bedrijf Eiffel aan een zijden draadje komen te hangen.

Runyan duikt volop in de geschiedenis van de familie Eiffel en de Eiffeltoren. Zo komen we onder meer te weten dat de Eiffeltoren oorspronkelijk bedoeld was om maar twintig jaar te blijven staan en heel controversieel was. Sommigen mensen hadden zelfs schrik dat de toren het weer in Parijs zou beïnvloeden en dat het er een woestijn zou worden. Naar het einde toe leren we over de flop die de bouw van het Panamakanaal werd. Alleen al aan gele koorts bezweken honderden mannen. Honderdduizenden mensen verloren hun spaargeld aan het project. Eiffel die er te laat bij betrokken werd om het project nog te kunnen redden, werd goed vergoed voor zijn diensten, wat een doorn in het oog was van de vele gedupeerden en leidde tot een rechtszaak.

Ook op de rol van de vrouw in die periode gaat de auteur diep in. Claire blijkt een bijzonder getalenteerde, sterke jonge vrouw te zijn geweest, maar haar offers hebben geen sporen nagelaten in de geschiedenis. Als ze nog een jong meisje is, waarschuwt haar vriendin Ursule haar al dat één opgegeven namiddag schilderen voor ze het weet veranderd kan zijn in tien jaar en dat ze haar kunst niet mag opgeven voor haar plichten in het huishouden. Die woorden zullen helaas profetisch blijken. Claire wordt volledig opgeslokt door haar plichten als surrogaatmoeder, vrouw des huizes, gastvrouw, boekhouder en persoonlijke assistente van haar vader. Toch is haar rol in de geschiedenis volledig onzichtbaar. Zoals zo veel vrouwen had ze het ongeluk geboren te zijn in een tijd waarin haar talenten onvoldoende gewaardeerd waren en voor het werk van een man moesten doorgaan of verborgen moesten blijven. Ook wanneer ze drie kinderen krijgt op vijf jaar tijd bedenkt ze zich dat dit niet gebeurd zou zijn als ze zelf zeggenschap gehad zou hebben over haar eigen lot. De auteur verwoordt dit alles prachtig in een heel mooi beeld.

‘De schijn ophouden was minder vermoeiend dan het accepteren van de realiteit dat mijn geest net zo versleten was als een vijftien jaar oud korset na jaren van te strak aantrekken. Ik kon elk moment instorten.’

Wanneer ze op het einde van het boek een kleindochter heeft, hoop ze dat die niet dagelijks offers zal moeten brengen ten koste van zichzelf en dat zo’n lot haar bespaard zal blijven. Zoals de schrijfster in haar nawoord opmerkt, zijn er wel sporen van de kleindochter overgebleven in de geschiedenis. We zien hierin het voorzichtig opkomen van enige rechten voor vrouwen.

Het karakter van Claire wordt bijzonder goed uitgewerkt. We zien echt een kordate, maar ook uitzonderlijk plichtsgetrouwe vrouw voor ons.

Af en toe komen mooie beelden voorbij. Zo vlogen de familieleden ‘gevaarlijk dicht bij de zon en stonden op het punt het uithoudingsvermogen van onze vleugels te testen boven een kolkende zee van giftige pers en wraakzuchtige tegenstanders.’

Het boek leest heel vlot en leert ons heel veel bij. Aimie K. Runyan vertelt in het nawoord waarop ze zich voor haar onderzoek naar de geschiedenis van de familie Eiffel en de beroemde Eiffeltoren gebaseerd heeft en wat ze verzonnen heeft. Het geheel creëert een boeiende historische roman waarvan de lezer menig uur zal kunnen genieten.